Thị trường chứng khoán là một trong những khu vực quan trọng nhất để huy động vốn và đáp ứng nhu cầu đầu tư trong nền kinh tế. Tuy nhiên, việc bảo đảm tính minh bạch và công bằng trên thị trường chứng khoán đã và đang được đặt lên hàng đầu. Trong bối cảnh đó, Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, sửa đổi một số điều quan trọng, đã được Quốc hội Việt Nam thông qua và sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2025.
Khái niệm và vai trò của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán là nơi giao dịch các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, và các công cụ tài chính khác. Đây là công cụ quan trọng giúp huy động vốn cho doanh nghiệp, tăng tính thanh khoản cho nhà đầu tư, và đảm bảo hiệu quả phân bố nguồn lực tài chính.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán cũng đối diện nhiều rủi ro, đặc biệt là các hành vi thao túng. Đây là những hành vi được thực hiện cố tình nhằm thao túng giá chứng khoán, gây hiệu ứng sai lệch về cung cầu và thông tin trên thị trường.
Các quy định mới về hành vi thao túng chứng khoán
Theo Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, 6 hành vi sau đây được xác định là thao túng thị trường chứng khoán:
Sử dụng nhiều tài khoản giao dịch để tạo cung cầu giả tạo
Hành vi này bao gồm việc sử dụng nhiều tài khoản giao dịch (của bản thân hoặc người khác) nhằm mua và bán liên tục một loại chứng khoán. Mục đích là tạo ra ảo tác về cầu hoặc cung, đôi khi nhằm thao túng giá chứng khoán.
Đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch
Hành vi này xảy ra khi một nhóm người thông đồng với nhau để mua và bán cùng một loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch, mà không chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu. Đồng thời, quyền sở hữu chỉ chuyển giao giữa các thành viên trong nhóm nhằm thao túng giá.
Liên tục giao dịch trong khoảng thời gian mở cửa hoặc đóng cửa
Hành vi thao túng này thường xảy ra khi nhà đầu tư đặt lệnh giao dịch với khối lượng lớn trong khoảng thời gian nhất định, nhất là lúc mở cửa hoặc đóng cửa thị trường. Mục đích là thao túng giá của loại chứng khoán đó.
Giao dịch liên kết nhằm thao túng giá
Nhóm giao dịch liên kết thường bao gồm những người hoặc tổ chức đặt lệnh giao dịch lớn nhất quán trong thời gian ngắn nhằm tạo cung cầu giả và ảnh hưởng lớn đến giá chứng khoán.
Tung tin sai lệch và ảnh hưởng giá chứng khoán
Các ý kiến hoặc thông tin được phát tán qua truyền thông công cộng nhưng lại nhằm thao túng giá chứng khoán sẽ bị coi là một hành vi bất hợp pháp.
Sử dụng phương thức khác để thao túng thị trường
Cuối cùng, mở rộng những phương thức giao dịch khác kết hợp với việc cung cấp thông tin sai lệch cũng bị cấm theo Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024.
Hậu quả của hành vi thao túng chứng khoán
Hành vi thao túng chứng khoán gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến:
Nhà đầu tư cá nhân
Những nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, thường bị thiệt hại nặng nề nhất. Họ có thể mất vốn đầu tư do bị lôi kéo bởi các thông tin sai lệch hoặc giá chứng khoán bị thao túng không phản ánh đúng giá trị thực.
Doanh nghiệp niêm yết
Các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực khi giá cổ phiếu của họ bị thao túng. Điều này có thể làm giảm uy tín doanh nghiệp, gây khó khăn trong việc huy động vốn hoặc thu hút nhà đầu tư.
Thị trường chứng khoán
Hành vi thao túng làm suy giảm tính minh bạch và lòng tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán. Một thị trường thiếu minh bạch dễ dẫn đến sự sụp đổ niềm tin, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Hậu quả pháp lý
Người thực hiện hành vi thao túng đối mặt với các hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Theo Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, các hình phạt có thể bao gồm xử phạt hành chính, đình chỉ giao dịch, và thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tầm quan trọng của Luật Chứng khoán sửa đổi 2024
Luật Chứng khoán sửa đổi 2024 được ban hành nhằm nâng cao tính minh bạch và đạo đức trong giao dịch chứng khoán. Nhờ vào các quy định rõ ràng về hành vi thao túng, các cơ quan chức năng sẽ có cơ sở pháp lý để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, bảo vệ nhà đầu tư và đảm bảo sự phát triển lâu dài của thị trường chứng khoán.
Hiệu lực và thách thức khi thực hiện
Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024 sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2025. Trong giai đoạn đầu, việc triển khai và đánh giá tác động sẽ gặp nhiều thách thức, bao gồm việc nâng cao nhận thức nhằm phòng ngừa vi phạm và cải thiện hạ tầng giám sát.
Kết luận
Các quy định mới về hành vi thao túng chứng khoán trong Luật Chứng khoán sửa đổi 2024 mang ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ tính minh bạch và công bằng của thị trường. Việc thực hiện nghiêm túc và hiệu quả luật này sẽ góp phần xây dựng một thị trường chứng khoán minh bạch, bền vững và công bằng cho tất cả các bên tham gia.
Công ty Luật TNHH ANT (ANT Lawyers)
Là công ty luật Việt Nam cung cấp các dịch vụ tư vấn pháp lý chuyên nghiệp tại Việt Nam. ANT Lawyers do các luật sư và cộng sự có kinh nghiệm và chuyên môn cao về pháp lý điều hành. Các lĩnh vực tư vấn pháp lý gồm kinh doanh, thương mại, tranh chấp.
Learn more about Securities Lawyers in Vietnam
What Criminal Violations in Stock Exchange in Vietnam?
Click below for English Version
The 2024 Amended Securities Law: A Bold Step Towards Market Integrity